Το μάθημα αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη και συστηματική παρουσίαση του βασικού θεωρητικού και μεθοδολογικού υποβάθρου του προγραμματισμού, της διαχείρισης και υλοποίησης των δημοσίων επενδύσεων και έργων.
Προς την κατεύθυνση αυτή, το μάθημα επικεντρώνεται στην ανάλυση της μεθοδολογίας διαμόρφωσης και άσκησης του αναπτυξιακού προγραμματισμού για τις δημόσιες επενδύσεις και στο πλαίσιο αυτό, στην παρουσίαση των σχετικών διαδικασιών και τεχνικών διαχείρισης και υλοποίησης των δημοσίων επενδύσεων και έργων στην Ελλάδα.
Βασικές γνώσεις οικονομίας, με έμφαση στη γνώση του περιεχομένου βασικών μακροοικονομικών εννοιών (δημόσιες δαπάνες, δημόσιες επενδύσεις, δημόσιος προγραμματισμός, οικονομική ανάπτυξη κ.λπ.).
1. Εισαγωγή. Περιεχόμενο και τρόπος οργάνωσης του μαθήματος. Η λειτουργία της οικονομίας, το Οικονομικό Κύκλωμα και ο ρόλος του Κράτους, η Δημοσιονομική Πολιτική, οι Δημόσιες Δαπάνες και οι Δημόσιες Επενδύσεις.
2. Ο Δημόσιος Αναπτυξιακός Προγραμματισμός: βασικές έννοιες, τύποι προγραμμάτων, διαχρονική εξέλιξη στην Ελλάδα και σύγχρονη πρακτική στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3. Η οργάνωση, το περιεχόμενο και η μεθοδολογία του Αναπτυξιακού Προγραμματισμού στην Ελλάδα: πλαίσιο και φορείς διαμόρφωσης και άσκησης του Προγραμματισμού στην Ελλάδα, ΕΣΠΑ, ΤΕΠ, ΠΕΠ, δομή των Αναπτυξιακών Σχεδίων και Προγραμμάτων.
4. Η Αναπτυξιακή Στρατηγική της Ελλάδας σε εθνικό – τομεακό και σε περιφερειακό επίπεδο, στο τρέχον πλαίσιο του Αναπτυξιακού Προγραμματισμού και οι Δημόσιες Επενδύσεις.
5. Σκοπιμότητα, ρόλος και περιεχόμενο Δημοσίων Επενδύσεων.
6. Ο Προϋπολογισμός και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων: σχέσεις, περιεχόμενο, διαδικασίες κατάρτισης.
7. Οι Δημόσιες Επενδύσεις στην Ελλάδα: Περιεχόμενο, εξέλιξη, παρούσα κατάσταση.
8. Η χρηματοδότηση του Δημόσιου Προγραμματισμού και των Έργων: πηγές (εθνικές και κοινοτικές), χρηματοδοτικά εργαλεία, ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα, χρησιμοποιούμενες τεχνικές (συμβάσεις παραχώρησης, ΣΔΙΤ-συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα), παρουσίαση σχετικών παραδειγμάτων (case studies) μεγάλων δημόσιων έργων στην Ελλάδα.
9. Κρατικές Ενισχύσεις και Δημόσιες Επενδύσεις: Έννοιες, σκοπιμότητα Κρατικών Ενισχύσεων, κατηγορίες, περιεχόμενο, Χάρτης Κρατικών Ενισχύσεων.
10. Η οργάνωση και η διαχείριση του Αναπτυξιακού Προγραμματισμού στην Ελλάδα: φορείς και αρμοδιότητες (Επιτροπή Παρακολούθησης, Αρχή Διαχείρισης κ.λπ.).
11. Διαχείριση και Υλοποίηση Έργων: διαδικασίες προετοιμασίας και ένταξης έργων στα προγράμματα, κριτήρια επιλεξιμότητας, προκηρύξεις, τεχνικά δελτία κ.λπ., διαδικασία υλοποίησης, παρουσίαση σχετικών παραδειγμάτων-μελετών περίπτωσης.
Α) Εγχειρίδια του μαθήματος:
Παπαδασκαλόπουλος Αθ., Χριστοφάκης Μ., 2016, Περιφερειακός Προγραμματισμός και Αναπτυξιακός Σχεδιασμός, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα.
Β) Συμπληρωματική Βιβλιογραφία:
Christofakis M., and Papadaskalopoulos A., 2011, Cohesion policy and regional disparities: The recent experience of Greece, Local Economy, Vol. 26(6-7), pp. 517-531.
Lambrinidis M., Psycharis Y., Rovolis A., 2005, Regional allocation of public infrastructure investment in Greece, Regional Studies, Vol. 39(9), pp. 1231–1244.
Mehrotra A., and Valila, T., 2006, Public Investment in Europe: Evolution and Determinants in Perspective, Fiscal Studies, Vol. 27(4), pp. 443-471.
Monastiriotis, V. and Psycharis, Y., 2014, Between equity, efficiency and redistribution: An analysis of revealed allocation criteria of regional public investment in Greece, European Urban and Regional Studies, Vol. 21(4), pp. 445-462.
Rodriguez-Pose A., Psycharis, Y., and Tselios, V., 2012, Public investment and regional growth and convergence : Evidence from Greece, Papers in Regional Science, Vol. 91(3), pp. 543-568.
Νόμος 4314 για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014-20, ΦΕΚ 265/23-12-2014, διαθέσιμο στο: http://www.espa.gr/elibrary/N4314_2014_FEKA265.pdf
Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-13 και Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2014-20, Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα και Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα ΕΣΠΑ 2007-13 και 2014-20, διαθέσιμα στο: http://www.espa.gr/el/Pages/Default.aspx
Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, 2015, Εγκύκλιος για την κατάρτιση και χρηματοδότηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων 2015 και τον προγραμματισμό των δαπανών του ΠΔΕ για τα έτη 2016-2018 στο πλαίσιο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ), διαθέσιμο στο: http://www.mindev.gov.gr/el/images/egkyklios-espa/pde-2015.pdf
H διδασκαλία του μαθήματος βασίζεται σε διαλέξεις, με τη χρήση σύγχρονων εποπτικών μέσων (φορητού υπολογιστή και προβολικού για την παρουσίαση διαφανειών σε μορφή PowerPoint, μελετών περίπτωσης, θεματικών χαρτών κ.λπ.) και σε συζήτηση με τους σπουδαστές.
Επιπλέον, μέσα από την παρουσίαση μελετών περίπτωσης αναπτυξιακών προγραμμάτων και δημόσιων έργων από την ελληνική πραγματικότητα, σε συνδυασμό με την εκπόνηση σχετικής εργασίας από την πλευρά των σπουδαστών, δίνεται η δυνατότητα κατανόησης του περιεχομένου και των βασικών ζητημάτων ανάλυσης του μαθήματος και εξοικείωσης με τις βασικές μεθόδους και τεχνικές διαμόρφωσης και διαχείρισης αναπτυξιακών προγραμμάτων και παρεμβάσεων.
Εργασία (50% του τελικού βαθμού).
o Χαρακτήρας Εργασίας: Υποχρεωτικός
o Τύπος Εργασίας: Ατομική
o Ενδεικτικό Μέγεθος Εργασίας: 2.500 λέξεις
Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου (50% του τελικού βαθμού).
Ο βασικός σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με τη μεθοδολογία διαμόρφωσης και άσκησης του αναπτυξιακού προγραμματισμού για τις δημόσιες επενδύσεις και στο πλαίσιο αυτό, με τις σχετικές διαδικασίες και τεχνικές διαχείρισης και υλοποίησης των δημοσίων επενδύσεων και έργων στην Ελλάδα.
Η βασική συνεισφορά του μαθήματος στο γνωστικό υπόβαθρο των σπουδαστών είναι: